İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezaları

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezaları

İşten Çıkarma ve Görevden Uzaklaştırma Cezaları: Tanım ve Hukuki Dayanaklar

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezaları, kamu görevlilerinin görevlerinden men edilmesini ifade eden iki ciddi disiplin cezasıdır. Her iki ceza da kamu görevlisinin devletle olan ilişkisinin sonlanmasına ya da askıya alınmasına yol açabilir. Bu cezaların hukuki dayanağı, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve ilgili diğer mevzuatlarda bulunur.

1. İşten Çıkarma (Kademe Düşürme): İşten çıkarma, kamu görevlisinin görevinden tamamen ve kalıcı olarak uzaklaştırılmasıdır. Bu ceza, çok ciddi disiplin ihlalleri veya suçlar işleyen kamu görevlilerine uygulanır. İşten çıkarılan bir kamu görevlisi, artık devletin bir çalışanı olarak kabul edilmez ve görevine son verilmiş olur. Bu ceza, kamu görevlisinin devletle olan bütün çalışma ilişkisini sona erdirir.
2. Görevden Uzaklaştırma: Görevden uzaklaştırma, kamu görevlisinin geçici olarak görevinden uzaklaştırılmasıdır. Bu ceza, görevine son verilmeden önce yapılan bir yaptırım olarak, genellikle suçların soruşturulması aşamasında uygulanır. Görevden uzaklaştırma, ilgili kamu görevlisinin görevine dönme şansı bulunmakla birlikte, görevden geçici olarak uzaklaştırılması gerektiği durumları kapsar.

İşten Çıkarma ve Görevden Uzaklaştırma Cezalarının Nedenleri

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezaları, çok ciddi disiplin ihlalleri sonucunda uygulanır. Bu cezaların uygulanabileceği başlıca nedenler şunlar olabilir:

1. Suç İşleme: Kamu görevlisinin görevini kötüye kullanarak veya devletin itibarını zedeleyecek şekilde suç işlemesi, işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma cezalarının en yaygın sebeplerindendir. Örneğin:
• Yolsuzluk ve rüşvet almak,
• Devlet malını zimmetine geçirmek,
• Görevdeki sorumlulukları kötüye kullanmak.
2. Disiplin İhlalleri: Kamu görevlisinin, görevdeki disiplini ihlal etmesi, ağır bir suçtur ve bu tür ihlaller işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma ile sonuçlanabilir. Örneğin:
• Görevine gelmemek ya da izinsiz devamsızlık yapmak,
• Görevini ihmalkar bir şekilde yapmak,
• Başkalarına zarar vermek veya kamuya ait bilgileri izinsiz sızdırmak.
3. Ahlaki ve Etik İhlaller: Kamu görevlilerinin, çalışma ortamında etik kurallara uymamaları ve mesleki davranış standartlarını ihlal etmeleri de işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma cezasını gerektirebilir. Örneğin:
• Cinsel taciz veya ayrımcılık yapmak,
• Görevdeki saygınlığı zedeleyen davranışlar sergilemek.
4. Kamu Güvenliği ve Kamu İyiği ile Çelişen Davranışlar: Kamu görevlisinin, görevini yaparken kamu güvenliği ve kamu iyiliğiyle çelişen tutumlar sergilemesi, işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma ile sonuçlanabilir. Örneğin:
• Terör örgütleriyle bağlantılı olmak,
• Kamu görevini kötüye kullanarak toplumu tehdit etmek.

İşten Çıkarma ve Görevden Uzaklaştırma Cezalarının Uygulama Süreci

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezalarının uygulanması, belirli bir hukuki sürecin ardından gerçekleşir. Bu süreç, cezaların doğru ve adil bir şekilde verilmesi için düzenlenmiştir. İşte bu sürecin genel adımları:

1. İhlalin Tespiti ve İhbar: İlk adım, kamu görevlisinin bir ihlal gerçekleştirdiğinin tespit edilmesidir. Bu ihlal, denetimler, şikayetler veya başkalarının bildirileri ile ortaya çıkabilir. Ayrıca, savcılığa suç duyurusunda bulunmak da gerekebilir.
2. Soruşturma Süreci: İhlalin tespiti sonrasında, kamu görevlisinin üzerine atılı suç veya ihlal ile ilgili bir soruşturma başlatılır. Bu soruşturma, disiplin kurulları ve ilgili yöneticiler tarafından yürütülür. Kamu görevlisi, savunma yapma hakkına sahip olup, tüm suçlamalara karşı kendini savunabilir.
3. Savunma Hakkı: Kamu görevlisi, işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma cezasıyla karşı karşıya kaldığında, savunma hakkına sahiptir. Bu hak, hukukun temel ilkelerindendir ve kişi, iddialara karşı kendini savunmak için gerekli olan tüm savunma unsurlarını sunabilir. Savunma süreci, disiplin cezasının verilmesinde önemli bir rol oynar.
4. Disiplin Kurulu Kararı: Soruşturma ve savunma işlemlerinin ardından, disiplin kurulu cezayı belirler. Bu kurul, kamu görevlisinin davranışlarını, disiplin yönetmeliğini ve suçun ciddiyetini göz önünde bulundurarak, cezayı verir.
5. İşten Çıkarma ve Görevden Uzaklaştırma Uygulaması: Disiplin kurulunun verdiği karar doğrultusunda, işten çıkarma veya görevden uzaklaştırma cezası uygulanır. İşten çıkarma cezası, kişinin görevine son verilmesi anlamına gelirken, görevden uzaklaştırma, geçici bir uzaklaştırma anlamına gelir.

İtiraz ve İdari Yargı Yolu

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezalarına karşı, kamu görevlisinin itiraz hakkı bulunmaktadır. Bu itiraz, genellikle disiplin kurulunun kararına karşı yapılır. Kamu görevlisi, kendisine verilen cezanın hukuki dayanaklarını sorgulayabilir ve itirazını dile getirebilir.

İtiraz Süreci

İtiraz süreci, cezayı veren disiplin kurulunun verdiği kararın ardından başlar ve belirli bir süre içinde yapılması gerekir. Kamu görevlisi, itiraz süresi zarfında cezaya karşı savunmalarını sunabilir ve daha üst düzey bir merciden kararın yeniden değerlendirilmesini talep edebilir.

İdari Yargı Yolu

İtiraz sürecinin sonuçsuz kalması durumunda, kamu görevlisinin idari yargı yoluna başvurması mümkündür. Bu durumda, idari yargı, cezanın hukuka uygunluğunu denetler ve karar verir. Kamu görevlisi, idari mahkemelere başvurarak cezanın iptalini talep edebilir.

Sonuç

İşten çıkarma ve görevden uzaklaştırma cezaları, kamu görevlilerinin işlediği ciddi disiplin suçlarına karşı uygulanan ağır yaptırımlardır. Bu cezaların uygulanması, kamu görevlisinin devletle olan ilişkisini askıya alabilir ve görevine son verebilir. Ancak, her iki cezaya karşı da kamu görevlisinin savunma yapma ve itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Bu tür bir ceza ile karşılaşan bir kamu görevlisi, hukuki yardım alarak süreci doğru bir şekilde yönetebilir ve haklarını savunabilir. Cezaların verilmesinde adaletin sağlanması ve kamu görevlisinin savunmasının dinlenmesi önemlidir.