Kamu yararı ilkesine aykırı kamulaştırmalara karşı hukuki yollar
Kamu Yararı İlkesi Nedir?
Kamu yararı ilkesi, devletin ve kamu tüzel kişiliklerinin, halkın genel menfaatlerini gözeterek hareket etmelerini ifade eder. Kamulaştırma, bu ilkeye dayanarak yapılmalıdır. Yani, bir taşınmazın kamulaştırılması, yalnızca kamu yararını sağlamak amacıyla ve kanunla belirlenen sınırlar içinde gerçekleştirilebilir.
Kamu yararı, çeşitli alanlarda tanımlanabilir; örneğin, alt yapı projeleri, çevre düzenlemeleri, toplu konut projeleri, ulaşım projeleri ve benzeri devletin halk için yaptığı hizmetler. Ancak, kamulaştırma işlemi yapılırken kamu yararının gerçek anlamda gözetilip gözetilmediği, bazen tartışma konusu olabilmektedir.
Kamu yararı ilkesine aykırı kamulaştırmalar, örneğin özel bir kişinin çıkarına yapılan kamulaştırmalar, belirli bir kişi veya grubun menfaatlerini koruma amacı taşıyan işlemler, hukuki olarak geçersizdir.
Kamu Yararı İlkesi ve Kamulaştırma İlişkisi
Kamulaştırma, anayasa ve kanunlar tarafından düzenlenmiş bir işlemdir ve belirli kurallara bağlıdır. Kamulaştırma işlemi yapılmadan önce kamu yararının gerçekten var olduğuna dair gerekçe sunulmalıdır. Eğer kamulaştırma, kamu yararı gözetilmeksizin, kişisel çıkarlar için yapılıyorsa, bu durumda işlem hukuka aykırıdır.
Kamu yararına uygun olmayan bir kamulaştırma işlemi, mülkiyet hakkı ihlali anlamına gelir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, mülkiyet hakkını güvence altına almakta olup, kamulaştırma işleminin ancak kamu yararına dayalı olarak yapılabileceğini belirtmektedir. Anayasada, mülkiyet hakkı ancak “kanunla” sınırlanabilir ve buna göre kamulaştırma işlemleri de yalnızca kamu yararı amacıyla yapılabilir.
Kamu Yararı İlkesi Aykırı Kamulaştırmalar ve Hukuki Yollar
Kamu yararına aykırı bir kamulaştırma işlemi, mal sahibine çeşitli haklar tanır. Kamulaştırma işleminin hukuka aykırı olması durumunda, mağdur olan kişi veya kurum, belirli hukuki yollara başvurarak hakkını arayabilir. Kamulaştırma kararına karşı başvurulabilecek ana hukuki yollar şunlardır:
- İdari Yargıya Başvuru
Kamulaştırma kararının, kamu yararına aykırı olduğuna inanan kişiler, bu durumu idari yargı yoluyla sorgulayabilirler. İdari mahkemeye başvurularak, kamulaştırma kararının iptali talep edilebilir.
İdari mahkemelerde açılacak davada, kamulaştırma kararının kamu yararına aykırı olduğu iddia edilerek işlemin iptali istenebilir. İdari mahkeme, kamulaştırma kararının kamu yararını gözetip gözetmediğine karar verir. - Kamulaştırma Bedeline İtiraz
Kamu yararına aykırı bir kamulaştırma işlemi, bedel konusunda da sorunlar yaratabilir. Kamulaştırma bedelinin adil olmaması veya piyasa değerinden düşük belirlenmesi durumunda, mal sahibi bu bedeli kabul etmeyebilir.
Kamulaştırma bedeline itiraz, hem idari yargıda hem de taşınmazın değeriyle ilgili olarak yapılabilir. Eğer kamulaştırma bedeli, mal sahibinin haklarını ihlal ediyorsa, bedel konusunda da hukuki itirazda bulunulabilir. - Anayasaya Aykırılık İddiası ve Anayasaya Aykırılık Başvurusu
Kamulaştırma işlemi, doğrudan Anayasa'ya aykırı olabilir. Kamu yararı ilkesine aykırı bir kamulaştırma, anayasa tarafından güvence altına alınan mülkiyet hakkını ihlal eder.
Anayasaya aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde, anayasa mahkemesine başvuru yapılabilir. Bu başvuruda, kamulaştırma işleminin anayasa ile güvence altına alınan haklarla çeliştiği iddia edilebilir. - Kamulaştırma Kararına Karşı İtiraz
Kamulaştırma kararı alındığında, bu kararın taraflara tebliğ edilmesinin ardından, mal sahipleri bu karara karşı itiraz edebilirler. Kamulaştırma kararı, belirli bir süre içinde mahkemeye itiraz edilmezse kesinleşir.
Ancak, kamulaştırma kararının hukuka aykırı olduğunu düşünüyorsanız, bu karara karşı itiraz hakkınız bulunmaktadır. Mahkeme, kamulaştırma kararını inceleyerek, kamu yararına uygun olup olmadığını değerlendirir.
Sonuç
Kamu yararı ilkesine aykırı yapılan kamulaştırma işlemleri, kişisel mülkiyet haklarını ihlal edebilir ve bu durumda mal sahipleri hukuki yollarla haklarını savunma hakkına sahiptir. Kamulaştırma kararının iptali, bedelin düzeltilmesi ya da Anayasaya aykırılık başvurusu gibi çeşitli hukuki yollarla mülkiyet hakkının korunması sağlanabilir.
Eğer siz de kamu yararına aykırı bir kamulaştırma işlemi ile karşılaştıysanız, Av. Hüseyin Sami Mahiroğulları’ndan hukuki danışmanlık alarak, bu tür işlemlere karşı yasal haklarınızı kullanabilirsiniz. Kamulaştırma işlemleri karmaşık ve teknik bir süreç olduğu için, uzman bir avukattan alacağınız hukuki destek, sürecin daha hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesine yardımcı olacaktır.
Hukuki haklarınızı savunmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
