Velayet ve Çocuk Hakları

Velayet ve Çocuk Hakları

1. Velayet Nedir?

Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık, yaşam koşulları ve benzeri önemli konularda ebeveynin hukuki yetkisidir. Boşanma davalarında en çok tartışılan konulardan biri de çocuğun velayetidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuğun en yüksek yararı gözetilerek velayet konusunda karar verilir. Velayet, çocuğun hayatına dair kritik kararları alma yetkisini ifade eder.

1. a) Velayet Türleri

Velayet, iki temel şekilde düzenlenebilir:

• Ortak Velayet: Her iki ebeveynin de çocuğun bakımına ve eğitimiyle ilgili kararları birlikte almasıdır. Ebeveynlerin anlaşabilmesi halinde, ortak velayet uygulanabilir.
• Tek Taraflı Velayet: Ebeveynlerden birinin çocuğun bakımına ve eğitimiyle ilgili tüm kararları tek başına alma hakkına sahip olmasıdır. Bu genellikle anlaşmazlık durumlarında veya bir ebeveynin çocuğa yönelik olumsuz davranışları söz konusu olduğunda uygulanır.

2. Çocuk Hakları

Çocuk hakları, her çocuğun doğuştan sahip olduğu, devlet tarafından güvence altına alınan haklardır. Bu haklar, çocuğun gelişimi, eğitimi, sağlığı ve genel refahını koruma amacını taşır. Çocuk hakları, sadece ebeveynler ve aile üyeleri ile sınırlı olmayıp, devletin ve toplumun da çocukların iyiliği için sorumluluk taşıdığı bir alandır.

1. a) Çocuk Hakları Sözleşmesi

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi, çocukların temel haklarını güvence altına alır. Türkiye, 1990 yılında bu sözleşmeyi imzalamış ve hukuki olarak bağlayıcı kabul etmiştir. Sözleşmeye göre çocuklar, özellikle şunlara sahip olmalıdır:

• Eğitim Hakkı: Her çocuk eğitim alma hakkına sahiptir.
• Sağlık Hakkı: Çocuklar, sağlık hizmetlerinden eşit şekilde faydalanmalıdır.
• Korunma Hakkı: Çocuklar, her türlü istismara, kötü muameleye ve ihmalden korunmalıdır.
• Yaşam Hakkı: Her çocuğun hayatta kalma hakkı vardır.

3. Velayet Davası ve Çocukların En Yüksek Yararını Gözetme

Velayet davalarında, çocuğun en yüksek yararını gözetmek, Türk Medeni Kanunu'na göre temel bir ilkedir. Mahkeme, çocuğun bakımı ve eğitimi ile ilgili kararları alırken aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurur:

• Çocuğun Yaşı ve Psikolojik Durumu: Küçük yaştaki çocuklar için anneyle birlikte kalma, psikolojik açıdan daha uygun olabilir.
• Ebeveynlerin Maddi ve Manevi Durumu: Ebeveynin çocuğun bakımını sağlayacak maddi ve manevi yeterliliği, velayet kararını etkileyebilir.
• Ebeveynin Çocuğa Yönelik Davranışları: Çocuğa yönelik olumsuz tutumlar, fiziksel ya da psikolojik şiddet içeren davranışlar, velayet konusunda belirleyici faktör olabilir.
• Çocuğun Görüşü: 12 yaşını doldurmuş çocuklar, mahkemeye görüşlerini sunma hakkına sahiptir. Mahkeme, çocuğun düşüncelerini dinleyerek karar verir.

4. Velayet Davasında Hukuki Süreç

Velayet davası, boşanma davasının bir parçası olabileceği gibi ayrı bir dava olarak da açılabilir. Ebeveynler arasında anlaşmazlık olduğu takdirde, tek taraflı velayet davası açılabilir. Velayet davasında izlenen hukuki süreç şu şekilde işler:

1. a) Dava Açılması

Velayet davası, Aile Mahkemesi'ne başvurularak açılır. Davada, çocuğun hangi ebeveynle yaşayacağı, eğitim, sağlık gibi kararları kimin alacağı belirlenir.

1. b) Duruşmalar ve Değerlendirmeler

Mahkeme, tarafları dinledikten sonra, çocuğun en yüksek yararını göz önünde bulundurur. Gerekirse, uzman psikologlardan veya pedagoglardan raporlar alınabilir. Bu raporlar, çocuğun hangi ebeveynle daha sağlıklı bir yaşam sürdürebileceğini belirlemede etkili olabilir.

1. c) Karar Verilmesi

Mahkeme, çocuğun velayetinin kime verileceğine karar verir. Eğer çocuk küçük yaşta ise, genellikle anneye verilir. Ancak, çocuğun en yüksek yararı her durumda göz önünde bulundurularak karar verilir.

5. Çocukların Ebeveynler Arasındaki İletişim Hakkı

Velayet kararları alındığında, çocukların diğer ebeveyniyle iletişim hakkı korunmalıdır. Mahkeme, çocuğun diğer ebeveyniyle düzenli olarak görüşmesini sağlamak adına ziyaret hakları belirleyebilir. Ebeveynler arasındaki iletişimdeki tutum, çocuğun psikolojik sağlığını doğrudan etkileyebilir, bu nedenle çocuğun her iki ebeveyniyle de sağlıklı bir ilişkisi olmalıdır.

6. Sonuç: Velayet ve Çocuk Haklarının Korunması

Velayet ve çocuk hakları, hukukun en hassas alanlarından birini oluşturur. Çocuğun sağlıklı gelişimi ve her iki ebeveynin de eşit haklar çerçevesinde süreçlere katılımı, boşanma davalarında önemlidir. Av. Hüseyin Sami Mahir Mahiroğulları, velayet ve çocuk hakları konusunda danışmanlık ve temsil hizmeti sunarak, müvekkillerinin haklarını korumakta ve adaletli çözümler sağlamaktadır.

Boşanma ve velayet davalarındaki tüm hukuki süreçleri uzman bir avukatla yürütmek, müvekkillerin haklarını en iyi şekilde savunmalarına yardımcı olur. Velayet ve çocuk hakları ile ilgili herhangi bir sorunuz varsa, Av. Hüseyin Sami Mahir Mahiroğulları ile iletişime geçebilir, hukuki desteğinizi alabilirsiniz.